zobacz powiększenie


DOI 10.12887/28-2015-2-110-10



Jolanta ŚWIDEREK – Mędrzec – szaleniec – ignorant – głupiec. Sokratejskie ujęcie szaleństwa w świetle pism Ksenofonta


Cena brutto: 7,00 PLN za szt.

Artykuł, bazując na pismach Ksenofonta, prezentuje Sokratejskie pojmowanie szaleństwa na tle ujęcia religijnego i hippokratejskiego. Filozof charakteryzuje szaleństwo, nawiązując do mądrości, ignorancji oraz głupoty. Przedstawia je jako stan w którym nad umysłem, posiadającym niezbędną do czynienia dobra wiedzę praktyczną, zapanowały emocje. Dlatego nie jest on zdolny do działania w dobrej intencji. Szaleniec świadomie wybiera zło. Mądrość jest stanem w którym nieograniczony emocjami umysł świadomie wybiera dobro. Ignorancję określił filozof jako mniejszy lub większy brak wiedzy niezbędnej do czynienia dobra. Ignorant wybiera więc zło nieświadomie. W takim ujęciu szaleniec różni się od mędrca brakiem wstrzemięźliwości (gr. enkratei), od ignoranta zaś wiedzą. Kolejnym wyróżnionym przez filozofa stanem umysłu jest głupota charakteryzująca się zarówno zupełnym brakiem wiedzy jak i enkratei. Szaleńca w ujęciu religijnym oraz Sokratejskiego ignoranta i głupka łączy brak świadomości odgrywający decydującą rolę w czasie oceny sytuacji i podejmowania decyzji. W ujęciu filozofa za szaleństwo, ignorancję, głupotę i za mądrość odpowiedzialny był wyłącznie człowiek i od niego zależało zdobycie stosownej wiedzy oraz enkratei, podobnie jak w ujęciu hippokratejskim za powstanie choroby i powrót do zdrowia odpowiedzialny był sam człowiek.

Słowa kluczowe: szaleństwo, ignorancja mądrość, Sokrates, Ksnofont

Kontakt: Zakład Historii Starożytnej i Średniowiecznej, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej,
pl. Marii Curie- Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin
E-mail: jolanta.swiderek@poczta.umcs.lublin.pl



Pliki do pobrania:

» 110_Swiderek.pdf


  1. ISSN 0860-8024
  2. e-ISSN 2720-5355
  3. „Ethos” jest czasopismem punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 100 pkt.
  4. Kwartalnik „Ethos” indeksowany jest przez następujące bazy: EBSCO, CEEOL, Index Copernicus (ICV 2017: 55,26), Philosopher’s Index, ERIH Plus.
  5. Prefix DOI 10.12887