zobacz powiększenie


DOI 10.12887/29-2016-2-114-04



Anna PALUSIŃSKA – Ikona – obraz obecności. Dwie średniowieczne teorie reprezentacji


Cena brutto: 7,00 PLN za szt.

Dwie teorie reprezentacji i dwie teorie obrazu, partycypacyjna i relacyjna, powstały jako odpowiedź na ikonoklazm bizantyński w wiekach ósmym i dziewiątym. Partycypacyjna teoria obrazu autorstwa Jana Damasceńskiego ujmuje chrześcijański wizerunek jako przedstawienie hierarchicznej struktury świata, która istnieje dzięki partycypacji w Bożych działaniach doskonalących stworzenie, świadectwo prawd wiary, przede wszystkim wcielenia, oraz ewangelizacyjną i katechetyczną pamiątkę heroizmu cnót świętych. Teodor Studyta i patriarcha Konstantynopola Nikefor są natomiast autorami relacyjnej teorii obrazu, wykorzystującymi w swojej apologii metafizyczne kategorie arystotelizmu oraz koncepcję osoby, sformułowaną przez Maksyma Wyznawcę. W ujęciu tym obraz nie istnieje substancjalnie i podmiotowo, lecz jest relacją, zapodmiotowaną w substancji, którą stanowi pierwowzór – osoba sportretowana na obrazie. Obraz jako byt relacyjny zawsze odnosi do swojego archetypu i nań wskazuje. Studyta i Nikefor analizują ikonę Jezusa Chrystusa i przedstawiają argumentację za możliwością prawdziwego artystycznego przedstawienia osoby Zbawiciela mającego dwie natury, boską i ludzką. Ikona portretuje więc osobę – hipostazę Chrystusa, nie zaś naturę. Na obrazie została namalowana Boska osoba Logosu, Syna, widziana poprzez swoje ludzkie rysy.

Słowa kluczowe: filozofia ikony, Jan Damasceński, Teodor Studyta, Nikefor, ikonoklazm.

Kontakt: Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii,
Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,
Al. Racławickie 14,
20-950 Lublin

E-mail: anna.palusinska@kul.pl
http://www.kul.pl/anna-palusinska,22621.html



Pliki do pobrania:

» 114_Palusinska.pdf


  1. ISSN 0860-8024
  2. e-ISSN 2720-5355
  3. „Ethos” jest czasopismem punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 100 pkt.
  4. Kwartalnik „Ethos” indeksowany jest przez następujące bazy: EBSCO, CEEOL, Index Copernicus (ICV 2017: 55,26), Philosopher’s Index, ERIH Plus.
  5. Prefix DOI 10.12887