 zobacz powiększenie | DOI 10.12887/30-2017-2-118-05 Mateusz SZUBERT – Wstyd w dyskursie kulturowym Cena brutto: 7,00 PLN za szt. |
|
Wstyd jest emocją wielowymiarową, mającą różne odcienie. Celem artykułu jest analiza dawnego i współczesnego języka wstydu oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy w dobie kultury obnażania wstyd jest nadal wartością aktualną. Wstyd w kulturze Zachodu przejawia się coraz częściej w odniesieniu do ciała, jego ułomności, deformacji, subiektywnie odczuwanych braków; jest to znaczące przesunięcie granic wstydu, dawniej postrzeganego w kategoriach moralnych i etycznych. Funkcjonalna wartość wstydu ujawnia jego pozytywną stronę regulatora więzi społecznych. Spojrzenie takie pozwala dostrzec we wstydzie emocję uniwersalną, wynikającą z lęku przed społeczną degradacją i ekskluzją. Autor sygnalizuje ważny problem badawczy: jak mówić o wstydzie, aby uniknąć naruszania granic tabu? Wstyd lokuje się bowiem blisko pojęć i zagadnień drażliwych, „niebezpiecznych” poznawczo. Detabuizacja treści intymnych i wstydliwych stała się obecnie obligatoryjną praktyką medialną. Tendencja do naruszania dawno ustalonych granic wstydu jest nie tylko znakiem współczesnej kultury, ale przede wszystkim obietnicą pewnego zysku. Marketingowe strategie detabuizacji dotyczą głównie seriali i produkcji telewizyjnych oraz koncernów farmaceutycznych, odchodzących od eufemizmów na rzecz dosłowności. Kontestowanie wstydu jako znaczącego ograniczenia niczym nieskrępowanej autoekspresji dotyczyć ma dzisiaj każdej sfery ludzkiej aktywności. Jednocześnie pojawiają się nowe obszary wiązane ze wstydem. Do najbardziej czytelnych zaliczyć można otyłość i starość, co jednoznacznie wskazuje na relatywność i dynamikę samego wstydu. Absolutyzacja ciała i kult witalizmu czynią z choroby i starzenia się najbardziej niewygodne tematy, co w sposób oczywisty prowadzi do stygmatyzacji choroby i starości. Gerontofobia jest odpowiedzią na praktyki redukowania starości do poziomu zaburzeń fizjologicznych. Słowa kluczowe: wstyd, tabu, piętno, ciało, choroba, starość, intymistyka, stygmatyzacja, ekskluzja Kontakt: Katedra Kulturoznawstwa i Folklorystyki, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa, E-mail: mszubert@uni.opole.pl Pliki do pobrania: » 118_Szubert.pdf | |
