 zobacz powiększenie | DOI 10.12887/31-2018-1-121-08 Szymon WRÓBEL – Możliwość ateizmu a możliwości ateizmu Cena brutto: 7,00 PLN za szt. |
|
Gilles Deleuze i Felix Guattari twierdzą, że religia istnieje tylko wtedy, gdy istnieje transcendencja, byt wertykalny lub państwo imperialne. Filozofia, której żywiołem są pojęcia, szuka swego ożywienia w płaszczyźnie immanencji i im bardzie radykalna jest immanencja, tym bardziej ateistyczna filozofia. Autorzy książki Co to jest filozofia?, podążając tropem Dunsa Szkota, Spinozy, Nietzschego i Bergsona, są w swym postulacie dochowania wierności immanencji tak radykalni, iż twierdzą, że myślenie chrześcijańskie tworzy pojęcie tylko na gruncie swego ateizmu. Dla filozofów problemem nie jest ani „śmierć Boga”, ani „pojęcie ateizmu”, ale „ateizmu pojęcia”. Ateizm – w tej perspektywie – nie jest dramatem, lecz stanem pogody ducha filozofa i zdobyczą filozofii, rodzajem wiedzy radosnej. Artykuł stanowi próbę przemyślenia „ateizmu pojęcia”, rodzącego – jak twierdzę – swego rodzaju „kult pojęcia”. Stawiam pytanie, czy „ateizm pojęcia” nie jest stale pozostałością po myśleniu teistycznym. Stawiam także pytanie, czy możliwy jest „ateizm poza pojęciem”. To jednak zmusza mnie do zastanowienia się nad samą ideą pojęcia (the notion of concept). Mam świadomość, że „pojęcie” nie jest „poza życiem”, ale jest jednym z „trybów życia”. To, że człowiek żyje w kompletnie zaprojektowanym środowisku, nie oznacza, że odwrócił się od życia lub że odwrócił porządek życia, lecz jedynie, że żyje on w pewien sposób. Dlatego „ateizmu pojęcia” nie przeciwstawiam „ateizmowi bez pojęcia”, o ile „pojęcie” nie przeciwstawia się „życiu”. „Ateizm bez pojęcia” jest raczej praktyką ateistyczną i dotyczy „stylu życia”, a nie samych „przekonań” lub „postaci pojęciowych”. Wymaga on zaangażowania w nie-święte życie. „Ateizm bez pojęcia” jest próbą wycofania „życia stworzonego” ze sfery zbawienia poprzez Coś, co nie jest życiem. Dla ateisty obiektem wiary nie jest Bóg jako gwarancja jedności, racjonalności, ładu świata, ale sam Świat bez żadnej gwarancji. Być może oznacza on prymat koniecznej przygodności (jak twierdzi Quentin Meillassoux). W ateistycznym świecie czas nie jest uruchomieniem potencjalnych możliwości, to nie realność czasu tworzy realność zdarzeń, ale same wydarzenia pozwalają wyłonić się biegowi czasu. Tak rozumianym czasem i kosmosem nie rządzi żadna pozaczasowa zasada, jest on zdany na czystą immanencję swej poza-prawości i bez-pojęciowości. Racją „ateizmu bez pojęcia” jest „samo życie”, banał życia, „życie byle-jakie”, a racją teologii jest „święte życie”, które wskazuje na coś innego niż życie. Słowa kluczowe: ateizm pojęcia, faktysze, fetysze, idolatria, maniera, możliwość ateizmu, możliwości ateizmu, pojęcie ateizmu, praktyka Kontakt: Laboratorium Techno-Humanistyki, E-mail: wrobelsz@gmail.com Pliki do pobrania: » 121_Wrobel.pdf | |
