zobacz powiększenie


DOI 10.12887/31-2018-2-122-18



Kazimierz KRAJEWSKI – Integralny charakter doświadczenia moralnego według Tadeusza Stycznia a idea etyki jako filozofii pierwszej


Cena brutto: 7,00 PLN za szt.

Celem artykułu jest pokazanie, że Tadeusza Stycznia koncepcja integralnego doświadczenia moralnego prowadzi swoją logiką do idei etyki jako filozofii pierwszej. W naukowej twórczości Stycznia pojawiają się dwie koncepcje takiego doświadczenia: pierwsza, wcześniejsza, obejmująca doświadczenie kategorycznej powinności afirmacji osoby z racji przysługującej jej godności oraz druga, późniejsza, której istotę stanowi doświadczenie – w akcie poznania – normatywnej mocy prawdy, odsłaniające w konsekwencji godność podmiotu i zobowiązujące do odpowiedzialności za siebie jako świadka i powiernika prawdy. W tej pierwszej koncepcji integralny charakter doświadczenia moralnego polega na uznaniu nierozerwalnego związku bezwzględnej powinności i jej treści z godnością ludzkiej osoby – adresata działania. W tej drugiej, integralny charakter doświadczenia moralnego ujawnia się w fakcie, że doświadczenie normatywnej mocy prawdy prowadzi do moralnej autokonstytucji osoby – podmiotu moralnego. Ścisły związek antropologii i etyki pozwala Styczniowi określić etykę jako antropologię normatywną.

Przy bliższym wejrzeniu w doświadczenie normatywnej mocy prawdy okazuje się jednak, że doświadczenie to, będąc bazowym doświadczeniem etyki, jest równocześnie doświadczalną podstawą dla epistemologii, antropologii i metafizyki, czyli dla podstawowych dyscyplin filozoficznych. Doświadczenie normatywnej mocy prawdy domaga się bowiem epistemologicznej refleksji (wskazuje to na związek etyki z epistemologią), prowadząc do autokonstytucji osoby jako świadka i powiernika prawdy oraz powiernika powiernika prawdy (wskazuje to na zawiązek etyki z antropologią), odsłaniając zarazem realność tego, kto stwierdza, i realność tego, co się stwierdza (wskazuje to na związek etyki z metafizyką). Dlatego uzasadnione jest określenie etyki jako filozofii pierwszej.

Ponadto etyka odkrywa, że ostateczny sens bytowania osoby ludzkiej polega na jej moralnym spełnieniu się, czyli na wyborze prawdy o sobie. Dlatego, tak jak w porządku epistemologiczno-metodologicznym etyka jest philosophia prima, tak w porządku antropologicznym (a właściwie personologicznym) staje się ona philosophia ultima.

Słowa kluczowe: doświadczenie integralne, doświadczenie powinności afirmacji osoby, doświadczenie normatywnej mocy prawdy, godność osoby, świadek i powiernik prawdy, autokonstytucja osoby, antropologia moralności, metafizyka moralności, antropologia normatywna, etyka jako philosophia prima, etyka jako philosophia ultima

Artykuł stanowi zmienioną wersję referatu przedstawionego podczas sesji naukowej „Antropologia normatywna prof. Tadeusza Stycznia SDS” zorganizowanej przez Instytut Jana Pawła II na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II 14 grudnia 2017 roku.

Kontakt: Instytut Jana Pawła II,
Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

E-mail: kkrajewski@kul.lublin.pl

Phone: 81 4452317

http://www.kul.pl/dr-kazimierz-krajewski,art_16434.html



Pliki do pobrania:

» 122_Krajewski.pdf


  1. ISSN 0860-8024
  2. e-ISSN 2720-5355
  3. „Ethos” jest czasopismem punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 100 pkt.
  4. Kwartalnik „Ethos” indeksowany jest przez następujące bazy: EBSCO, CEEOL, Index Copernicus (ICV 2017: 55,26), Philosopher’s Index, ERIH Plus.
  5. Prefix DOI 10.12887