 zobacz powiększenie | DOI 10.12887/31-2018-2-122-19 Agnieszka LEKKA-KOWALIK – Doświadczenie wiążącej mocy prawdy. Metodologicznie zasadny punkt wyjścia etyki jako nauki Cena brutto: 7,00 PLN za szt. |
|
Artykuł jest analizą zaproponowanej przez Tadeusza Stycznia etyki jako nauki zarazem empirycznej i normatywnej. Empiryczność jest gwarantowana przez doświadczenie wiążącej mocy prawdy, a wiążąca moc prawdy stanowi źródło normatywności. Punktem wyjścia są rozważania nad problemem logiczno-formalnego przejścia od zdań opisowych do normatywnych postawionym przez Davida Hume’a. Styczeń godzi się, że takiego przejścia nie ma, ale uważa, że w etyce ten problem nie istnieje – nie chodzi w niej bowiem o związki formalno-logiczne między zdaniami, ale o doświadczenie ujmujące rzeczowe i konieczne związki między „jest” a „powinien” w samym bycie. Takim doświadczeniem jest bezpośrednie doświadczenie wiążącej mocy prawdy, wyrażone stwierdzeniem: „Com sam stwierdził, temu nie wolno mi zaprzeczyć”. Jest ono zarazem doświadczeniem etycznym i antropologicznym, albowiem stanowi zarazem autoinformację o stanie rzeczy i o podmiocie jako autorze stwierdzenia o tym stanie rzeczy oraz autoimpertatyw afirmowania i miłowania prawdy dla niej samej przez podmiot poznający – etyka okazuje się antropologią normatywną. Analiza koncepcji Stycznia prowadzi do wniosku, że tak rozumiana etyka normatywna spełnia elementarne metodologiczne i epistemiczne kryteria naukowości i wobec tego normatywność nie podważa jej naukowości. Doświadczenie wiążącej mocy prawdy, które daje etyce metodologicznie poprawny i epistemologicznie zasadny punkt wyjścia, jest jednakże uteoretyzowane co najmniej w tym sensie, że ujęte zostało w pewnym języku i zakłada wiedzę tła (np. dotyczącą istnienia natury ludzkiej i istotowej racjonalności człowieka). Nie stanowi to jednak problemu dla etyki, w tym aspekcie etyka normatywna dzieli bowiem los innych nauk empirycznych, takich jak fizyka. Ponadto – jak pokazano w artykule – możliwe jest budowanie etyki normatywnej na doświadczeniu, ale uzasadnianie jej twierdzeń wymaga ostatecznie odwołania się do metafizyki, toteż wydzielanie etyki normatywnej (tak ogólnej, jak i szczegółowej) z całości filozofii okazuje się zabiegiem chybionym. Słowa kluczowe: normatywność etyki, wiążąca moc prawdy, punkt wyjścia etyki, naukowość etyki, racjonalność, integralność filozofii Artykuł powstał na podstawie wprowadzenia do dyskusji przedstawionego podczas sesji naukowej „Antropologia normatywna prof. Tadeusza Stycznia SDS” zorganizowanej przez Instytut Jana Pawła II na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II 14 grudnia 2017 roku. Kontakt: Katedra Metodologii Nauk, Instytut Filozofii, E-mail: alekka@kul.lublin.pl http://www.kul.pl/dr-hab-agnieszka-lekka-kowalik-prof-kul,art_16216.html Pliki do pobrania: » 122_Lekka_Kowalik.pdf | |
