 zobacz powiększenie | DOI 10.12887/31-2018-2-122-04 Marek SZULAKIEWICZ – Człowiek i krzywda. Między homo explorens a homo rapiens Cena brutto: 7,00 PLN za szt. |
|
Krzywdy należą do dramatów naszego istnienia jako doznawane i zadawane. Najczęściej dyskusjom na ten temat towarzyszą rozważania nad grzechem, winą, złem i przebaczeniem, w których akcentuje się sam stan krzywdy, jej czynienie, poczucie, konsekwencje. Artykuł stanowi próbę ujęcia krzywdy w wymiarze innym niż etyczny. Autor stara się uzyskać odpowiedź na pytania: Co się dzieje, gdy człowiek krzywdzi? Kim jest czyniący krzywdę (homo rapiens)? Co dzieje się ze światem, z samym istnieniem, z człowiekiem, gdy pojawia się krzywda? Jaki stosunek do świata ujawnia się w procesie zadawania (i przyjmowania) krzywd? Wszystkie te pytania o krzywdę mają charakter inny niż etyczny. Prowadzą one do metafizycznego rozważenia krzywdy i krzywdzenia. Problem metafizyki krzywdy ujawnia się w szczególny sposób, gdy zapytamy, co właściwie czyni krzywda z człowiekiem, z innymi ludźmi i – wreszcie – z samym istnieniem. Z metafizycznego punktu widzenia trudno zadowolić się stwierdzeniem, że krzywda jest jedynie złem i szkodą wyrządzoną niezasłużenie. W tym sensie z krzywdą związane jest tylko zło i cierpienie. Z kolei w wymiarze metafizycznym atrybutem krzywdy okazuje się pomniejszenie wszystkiego, co ważne, istotne i budujące. Hipoteza, jaką można wysunąć w kwestii metafizycznego znaczenia krzywdy jest następująca: Krzywda w skali metafizycznej pojawia się jako rezultat takiego działania (takiej aktywności) człowieka, w którym dokonuje on niekorzystnej zmiany w świecie. Aktywność człowieka związaną z krzywdą lokować można w trzech obszarach: jest to najpierw działanie skierowane przeciwko sobie samemu (działającemu), następnie działanie przeciwko drugiemu człowiekowi (innym ludziom), i wreszcie działanie przeciw całemu światu (istnieniu). Aby jednak prowadzić rozważania na ten temat we właściwym kierunku, trzeba najpierw odpowiedzieć na pytanie o samego człowieka, bo przecież to w jego bycie ujawnia się krzywda. Dlatego próbę zrozumienia krzywdy rozpocząć należy nie od analizy czynu ludzkiego i jego konsekwencji, ale od analizy bytu ludzkiego, tego, kim jest człowiek. Słowa kluczowe: krzywda, homo explorens, homo rapiens, krzywdzenie siebie, krzywdzenie drugiego, krzywdzenie świata Kontakt: Katedra Teorii Kultury i Religii, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych, E-mail: mszulak@uni.torun.pl Tel. 56 6112122 http://www.home.umk.pl/~ipwww/index.php?option=com_content&task=view&id=59&Itemid=37 Pliki do pobrania: » 122_Szulakiewicz.pdf | |
