DOI 10.12887/33-2020-1-129-06 Magdalena SAGANIAK – Jak zrozumieć drugiego? Bachtin i Habermas Cena brutto: 7,00 PLN za szt. | |
|
Artykuł prezentuje porównawcze ujęcie zagadnienia dialogu w pracach Jürgena Habermasa Teoria działania komunikacyjnego i Michaiła Bachtina Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej. Teksty te łączy zasada prowadzenia rozumowania zmierzającego od wyjaśnienia warunków porozumienia do intersubiektywnego lub obiektywnego pojmowania świata. W obu tekstach podjęto próbę określenia pojęcia logosu na podstawie analizy aktów mowy i komunikacji oraz osadzenia dialogu w rzeczywistości życia społecznego, rozumianego jako intersubiektywna sfera otwartej, dynamicznej równowagi między wolnością indywiduum a wspólnotą. Porównanie zmierza do wykazania zasadniczej różnicy, jaka dzieli obu myślicieli, zwłaszcza co do sposobu ujęcia relacji między subiektywnością a obiektywnością w akcie mowy. Różnica owa wynika stąd, że Habermas osadza swoje myślenie w hipotezie racjonalności rozwijającej się w kulturze ludzkiej, zdolnej do weryfikacji własnych zasad i fundującej możliwość rozmowy, argumentowania i porozumienia, Bachtin natomiast rozwija filozofię czynu, ujmując wypowiedziane słowo jako niepowtarzalny czyn. Racjonalność staje się dla Bachtina tylko jednym z wymiarów odpowiedzialności, obejmującej całą działalność człowieka. Słowa kluczowe: Jürgen Habermas, Michaił Bachtin, dialog, porozumienie, akt mowy, komunikacja, racjonalność, wolność, odpowiedzialność, kultura, Lebenswelt Kontakt: Zakład Metodologii Badań Literackich, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, |
