zobacz powiększenie


DOI 10.12887/34-2021-1-133-15



Marek REMBIERZ – Bezgraniczność głupoty i granice mądrości. Na rozdrożach sokratejskiej pedagogii niewiedzy


Cena brutto: 7,00 PLN za szt.

Relacje między głupotą a mądrością naznaczone są dramatyzmem i wielością napięć. O ile głupota pleni się obficie, niczym chwasty-samosiejki, znajdując dla siebie podatny grunt na każdym obszarze ludzkiej aktywności, o tyle znamieniem mądrości – pojawiającej się nader skromnie – jest jej niedostatek, jak gdyby zawsze potrzeba jej było znacznie więcej, niż jest nam dane doświadczyć. Od starożytności zdaje się dominować – również w tradycji sokratejskiej pedagogii – przeświadczenie, że głupoty jawnej i ukrytej „aż nadto” i że wciąż wzrasta jej „nadmiar”, a dzieje się to kosztem pożądanej mądrości oraz wartości z nią zespolonych. O złożoności relacji między mądrością a głupotą traktują w kulturze europejskiej wręcz kanoniczne teksty: mowa Sokratesa w Obronie Sokratesa i opowieść o poczęciu Erosa jako miłośnika mądrości w Uczcie Platona. Zawierają one kluczowe myśli sokratejskiej pedagogii niewiedzy. Opowieść o Erosie w Uczcie traktuje o sytuacji filozofa jako dążącego do przezwyciężania głupoty miłośnika mądrości, który znajduje się „pośrodku między mądrością i głupotą”. Opowieść ta w dużej mierze wyznacza dominujące w kulturze, filozofii i pedagogice europejskiej sposoby postrzegania złożoności i napięć relacji między głupotą a mądrością. Brak krytycznego rozeznania głupoty sprzęga się z uporczywym nierozpoznawaniem i nierespektowaniem granic poznania. O ile głupota jawi się w zarysowanej perspektywie jako niebezpiecznie bezkresna i mimo skierowanych przeciwko niej działań pedagogicznych pozostaje poznawczo nieogarniona i nieposkromiona, niejako rozlewająca swój bezkres na sfery względnie uporządkowane, o tyle dzięki dążeniu do mądrości możemy refleksyjnie dosięgnąć jej granic.

Słowa kluczowe: głupota, mądrość, granice, bezgraniczność, sokratejska pedagogia niewiedzy

Kontakt: Uniwersytet Śląski w Katowicach, Campus w Cieszynie, ul. Bielska 62, 43-400 Cieszyn 
E-mail: marek.rembierz@gmail.com
ORCID: 0000-0003-0295-0256



Pliki do pobrania:

» Rembierz.pdf


  1. ISSN 0860-8024
  2. e-ISSN 2720-5355
  3. „Ethos” jest czasopismem punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 100 pkt.
  4. Kwartalnik „Ethos” indeksowany jest przez następujące bazy: EBSCO, CEEOL, Index Copernicus (ICV 2017: 55,26), Philosopher’s Index, ERIH Plus.
  5. Prefix DOI 10.12887