 zobacz powiększenie | DOI 10.12887/31-2018-4-124-13 Andrzej NIEWIADOMSKI – Katastrofizm poetycki. Próba stabilizacji pojęcia i „ciągi dalsze” Cena brutto: 7,00 PLN |
|
Katastrofizm jest pojęciem używanym często w polskim dyskursie historycznoliterackim, częstotliwość użycia tego terminu nie idzie jednak w parze z jego precyzją. Artykuł jest próbą ujednoznacznienia „katastrofizmu” (w ślad za koncepcją Edwarda Balcerzana) jako terminu oznaczającego konwencję stricte poetycką, a nie „pogląd” bądź „postawę światopoglądową”. Jest także próbą wyznaczenia ram czasowych katastrofizmu w polskiej poezji nowoczesnej z jego kulminacją w latach 1930-1943 oraz uporządkowania jego odmian ze względu na typ i zasięg „fantazji” katastroficznej, ze względu na konsekwencje katastrofy i ze względu na konstrukcję temporalną. Tak uporządkowane zjawisko przedstawia się jako istotna część nowoczesnej poezji polskiej wyznaczająca, wespół z innymi estetykami, moment przesilenia przypadający na połowę dwudziestego wieku. Odrębną kwestią jest problem obecności katastrofizmu poetyckiego w twórczości powojennej – aż do chwili obecnej. Badacze posługujący się terminem „katastrofizm” w odniesieniu do współczesnych zjawisk poetyckich traktują go bardzo swobodnie. Konfrontacja utworów uznanych przez nich za katastroficzne z konwencją poetyki katastroficznej wskazuje raczej, że mamy do czynienia ze swobodnymi nawiązaniami, nie zaś z prostą kontynuacją wzorca. Nawiązania te odnaleźć można w późnych utworach Czesława Miłosza i Jerzego Zagórskiego, w twórczości Tadeusza Różewicza, Zbigniewa Herberta, Rafała Wojaczka, poetów Nowej Fali, Bronisława Maja, Jana Polkowskiego i Marcina Świetlickiego. Wiersze tego ostatniego podają w wątpliwość sens posługiwania się katastroficzną konwencją w obliczu zmian mentalnych zachodzących w ponowoczesnym świecie. Słowa kluczowe: katastrofizm, „koniec świata”, nowoczesność, światopogląd poetycki, poetyka immanentna, druga awangarda Kontakt: Zakład Literatury XX i XXI Wieku, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin Pliki do pobrania: » 124_Niewiadomski.pdf | |
