zobacz powiększenie


DOI 10.12887/32-2019-1-125-13



Marta WÓJCICKA – O funkcjach słowa w kulturze


Cena brutto: 7,00 PLN za szt.

Słowo jest jednostką kultury i zmienia się wraz z jej przemianami, zyskując nie tylko nowe znaczenia, ale też nowe funkcje. Przedmiotem artykułu są współczesne funkcje społeczno-kulturowe słowa (głównie słowa mówionego) oraz jego przemiany. Artykuł obejmuje cztery części, ukazujące kolejno: słowo jako wartość, słowo w świetle typologii wartości, rolę słowa w typologii kultur oraz relacje między słowem słyszanym a słowem widzianym.

Słowo zostało ukazane jako wartość, czyli coś, co uznawane jest za dobre. O wartości słowa świadczą pełnione przez nie funkcje: podmiotowe, tożsamościowe, grupotwórcze, autoprezentacyjne, interpersonalne, nominatywne, kreatywne, przedstawieniowe.

Odwołując się do Platońskiej triady, autorka dowodzi, że słowo może ucieleśniać piękno w formie, prawdę w treści oraz dobro w działaniu. Takie zasady używania słowa odnajduje w tak zwanych maksymach konwersacji sformułowanych przez H. Paula Grice’a. Maksyma jakości dotyczy prawdy, a maksymę sposobu można odnieść do piękna. Nadrzędną wobec nich wartością, niewerbalizowaną wprost, ale zakładaną przez etykę słowa, jest dobro. W oparciu o siedmiostopniowy układ wartości zaproponowany przez Jadwigę Puzyninę, słowo ukazane zostaje jako wartość hedonistyczna, obyczajowa, moralna, estetyczna oraz poznawcza. Jednocześnie można określić je jako wartość praktyczną (służy ono bowiem ustaleniu i realizacji celów) lub jako wartość instrumentalną.
Następnie słowo ukazane zostaje jako kryterium typologii kultur o wysokim bądź niskim stopniu unikania niepewności oraz kultur wysokiego i niskiego kontekstu.
W ostatniej części omówione zostały cechy słowa słyszanego: sensualność, wspólnotowość, interakcyjność, ucieleśnienie, żywiołowość i kreacyjność (tożsamości i wizerunku). Słowo mówione wymaga odwagi i bliskości, jest żywe i wymyka się kontroli, a przez to pozostaje autentyczne i prawdziwe.

Słowa kluczowe: słowo, wartość, funkcje

Kontakt: Zakład Kultury Polskiej, Instytut Kulturoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin
E-mail: marta.wojcicka@poczta.onet.pl
https://www.umcs.pl/pl/addres-book-employee,3075,pl.html 



Pliki do pobrania:

» 125_Wojcicka.pdf


  1. ISSN 0860-8024
  2. e-ISSN 2720-5355
  3. „Ethos” jest czasopismem punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 100 pkt.
  4. Kwartalnik „Ethos” indeksowany jest przez następujące bazy: EBSCO, CEEOL, Index Copernicus (ICV 2017: 55,26), Philosopher’s Index, ERIH Plus.
  5. Prefix DOI 10.12887